Ξυπνάς, μια μέρα σαν όλες τις άλλες και αρχίζεις να απαντάς σε e-mails και να στέλνεις τα δικά σού. Ακόμη μια μέρα που ανταλλάσσεις πάμπολλες πληροφορίες με άλλα άτομα, σε έναν “προσωπικό” διάλογο που κανένας τρίτος δεν μπορεί να διαβάσει. Ή τουλάχιστον δε θα μπορούσε, γιατι η Google παραδέχθηκε σε επίσημο έγγραφο πως ουσιαστικά “διαβάζει” όλα τα e-mails που περνούν από τους servers της, είτε ανήκουν σε χρήστες του Gmail, είτε όχι. Μάλιστα. Ε και τι έγινε;
Mη με παρεξηγάτε, φυσικά και δε μου αρέσει να διαβάζει κανείς άλλος ούτε τα mails μου, ούτε τα SMS μου, ούτε τα PM μου στο Facebook, εκτός από εμένα και τους παραλήπτες. Ούτε έχω καμιά ιδιαίτερη συμπάθεια για τη Google, απλώς αναγνωρίζω ότι κάνει τη δουλειά της πολύ καλά και έχει αλλάξει θετικά και ποικιλοτρόπως την καθημερινότητά μας. Αυτό, φυσικά, είναι δίκοπο μαχαίρι, καθώς συγκεντρώνει πολλές “εξουσίες” και αρμοδιότητες μια και μόνο εταιρεία, επηρεάζοντας τη ζωή ενός πολύ μεγάλο ποσοστού του παγκόσμιου πληθυσμού. Και αν μέχρι το βράδυ δε μπορείτε να βρείτε αυτό το κείμενο, τότε μάλλον η Google όντως προσπαθεί να κατακτήσει τον πλανήτη και να επιβάλλει την παγκόσμια κυριαρχία της.
Ωστόσο, το θέμα δεν είναι αυτό. Προφανώς και η Google διαβάζει τα mails μας, σε ποιόν προκαλεί έκπληξη; Όπως διαβάζει και τις αναζητήσεις μας στο Internet, λογικό δεν είναι; Και αυτές δεν υποτίθεται ότι είναι προσωπικά δεδομένα (από τη στιγμή που κανείς δεν έχει πρόβαση στον υπολογιστή μας); Όπως και το τι αναρτούμε στο Facebook; Όπως και οι φωτογραφίες που ανεβάζουμε στο Instagram; Όπως και το ποιά videos βλέπουμε στο YouTube, όπως και οτιδήποτε κάνουμε online; Το θέμα δεν είναι αυτό.
Φυσικά και πρέπει αυτές οι υπηρεσίες να “διαβάζουν” τα προσωπικά μας δεδομένα! Έτσι λειτουργεί το Διαδίκτυο από καταβολής του, αμοιβαίο feedback μεταξύ χρήση και υπηρεσίας, δράση και αντίδραση! Αν το Google δεν ξέρει τι ψάχνουμε, δε μπορεί να μας παρέχει πολύ ακριβείς πληροφορίες; Αν δεν ξέρει τι ψάχνουμε, δε μπορεί να μας στοχεύσει με διαφημίσεις και έτσι καταρρέει η διαφήμιση στο Internet. Έτσι δουλεύει το σύστημα και το γνωρίζουμε χρόνια, δε χρειαζόταν να διαβάσουμε τους Όρους και τις Προϋποθέσεις του Gmail για να το μάθουμε. Είναι κάτι το απόλυτα θεμιτό και φυσιολογικό να πράξουν.
Το θέμα, όμως, είναι πως η Google στηρίζει τη “λογική” της κάπου αλλού. Τη στηρίζει σε μια απόφαση δικαστηρίου από το 1979 που ορίζει πως “οι πολίτες χάνουν το δικαίωμα της “ιδιωτικότητάς” τους όταν παραδίδουν προσωπικά δεδομένα σε κάποιον τρίτο. Ώπα, για μισό. Δηλαδή αν εγώ δώσω ένα γράμμα στον ταχυδρόμο για να το μεταφέρει, είναι φυσιολογικό να δεχτώ ότι ο ταχυδρόμος μπορεί και να το διαβάσει, αν θέλει; Και ακόμη κι αν το δεχθώ (άνθρωποι είμαστε, σφάλματα κάνετε), είναι φυσιολογικό να μην τιμωρηθεί ο ταχυδρόμος, αν το κάνει; Δικαιοσύνη-Λογική λευκή ισοπαλία, περνάει η Παραφροσύνη που νίκησε στο άλλο ματς.
Ουσιαστικά αυτό που μας λέει η Google είναι αυτό που ισχύει όχι μόνο γι’αυτήν, αλλά για όλες τις online υπηρεσίες. Τα “προσωπικά” μας δεδομένα, από τη στιγμή που περνούν αυτό το μπλέ ή κίτρινο Ethernet καλώδιο που πάει στο router και μπαίνουν στο Internet, παύουν να είναι προσωπικά, τέλος. Και όποιος νομίζει ότι κανείς δε γνωρίζει τα sites που επισκέπτεται, τα torrents που κατεβάζει και τις ηλεκτρονικές συνομιλίες του, πλανάται. Δεν είναι τυχαίο πως πρώην μέλος της NSA αποκάλυψε πως η αμερικάνικη υπηρεσία “διάβαζε” καθημερινά δισεκατομμύρια e-mails των πολιτών της χώρας.
Με τον όρο “διάβαζε”, εννοούμε πως το πρόγραμμα αναζητούσε και αναζητεί συγκεκριμένες λέξεις-κλειδιά μέσα στο ηλεκτρονικό μήνυμα, τα οποία μπορεί να αφορούν την εθνική ασφάλεια ή άλλα ζητήματα. Μπορεί να μην διαβάζει επακριβώς και κατά λέξη το mail που μόλις στείλατε στο φίλο ή το αφεντικό σας, όμως μια ματιά τη ρίχνει. Και αν βρεί κάτι ενδιαφέρον, τι γίνεται; Τι είπατε, ένταλμα; Last year. Και είναι σίγουρο πως αυτό συμβαίνει σε πολλές χώρες του κόσμου, ίσως και στη δική μας.
Με τους ρυθμούς αυτούς και αν δεν αλλάξει κάτι άμεσα, σε λίγα χρόνια οι κυβερνήσεις θα έχουν την απόλυτη ελευθερία να συλλέγουν οποιαδήποτε πληροφορία θέλουν, για όποιον θέλουν, όποτε θέλουν, χωρίς να “μπλέκουν” με τους ISPs ή τις εταιρείες που παρέχουν τις online υπηρεσίες. Και καθώς εξαρτώμαστε όλο και περισσότερο από το Διαδίκτυο στην καθημερινότητά μας, τίποτα δε θα είναι κρυφό. Το μόνο που θα μπορούμε να κάνουμε είναι να ξηλώσουμε το PC και να ανεβούμε σε κανένα βουνό, να χτίσουμε μια καλύβα. Μόνο να θυμηθώ να κλείσω πρώτα τα location services στο Android smartphone μου.
Δυστυχώς η ιδιωτικότητά μας και ο “προσωπικός” χαρακτήρας των δεδομένων που προκύπτουν από την αλληλεπίδρασή μας με το Internet, έχουν χαθεί προ πολλού. Και όταν φτάνουμε στο σημείο οι “ασφαλείς” mail providers όπως το Lavabit να κλείνουν εξ’αιτίας πιέσεων της κυβέρνησης να παραδώσουν τα mails των πελατών τους, τότε υπάρχει πρόβλημα. Ποιός φταίει; Σίγουρα όχι μόνο η Google. Φταίμε κι εμείς, που σαν χρήστες έχουμε χαλαρώσει και επαναπαυθεί πίσω από την οθόνη, από το profile picture. Φταίμε που δεν έχουμε αποβάλλει την γηρασμένη νοοτροπία του “αφού δε με βλέπει κανείς με τα μάτια του, δεν υπάρχει πρόβλημα”. Και έτσι δεν κάνουμε τίποτα για την ιδιωτικότητά μας που αργοπεθαίνει, πιστεύοντας ότι προστατευόμαστε από ένα “s” μετά το “http” και οι νόμοι περί προσωπικών δεδομένων λειτουργούν υπέρ μας.
Newsflash, δεν υπάρχουν νόμοι. Διανύουμε μια μεταβατική περίοδο στην οποία μόλις άρχισε να αναπτύσσεται το σύστημα “κανόνων” και “νόμων” που αφορούν το Διαδίκτυο. Και μέχρι εμείς να ξυπνήσουμε, κάποιοι άλλοι θα έχουν φτιάξει αυτούς τους νόμους για εμάς. Και τότε θα είναι αργά.
