Τις βασικές τάσεις στον χώρο της Επιστήμης, της Τεχνολογίας και της Καινοτομίας παγκοσμίως αποτυπώνει η έκθεση “Προοπτικές για την επιστήμη, την τεχνολογία και την καινοτομία, 2016” που δημοσίευσε πρόσφατα ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ). Η έκδοση αναλύει τις προοπτικές και τις εξελίξεις που αναμένεται να λάβουν χώρα στον τομέα της επιστήμης, της τεχνολογίας και της καινοτομίας, δίνοντας έμφαση στο αντίκτυπο που αναμένεται να έχουν αυτές στην παγκόσμια οικονομία, καθώς επίσης και στην επίδραση τους σε μια σειρά από κοινωνικά ζητήματα (δημογραφία, επάρκεια φυσικών πόρων, κλιματική αλλαγή, παγκοσμιοποίηση.
Επιστήμη, Τεχνολογία και Καινοτομία: Προοπτικές ΟΟΣΑ
Ο αυριανός κόσμος αναμένεται να είναι διαφορετικός. Ισχυρές δυνάμεις, που αναδύονται από τις βαθιές κοινωνικοοικονομικές, περιβαλλοντικές, τεχνολογικές και πολιτικές τάσεις –τις λεγόμενες «μεγατάσεις» ‑ επηρεάζουν τις εξελίξεις στις οικονομίες και τις κοινωνίες, διαμορφώνοντας το μέλλον μας, συχνά με απροσδόκητους τρόπους. Αυτές οι πολυδιάστατες, αμοιβαία ενισχυόμενες και μερικές φορές αντικρουόμενες «μεγατάσεις» θα επενεργήσουν στην κατεύθυνση και το ρυθμό της τεχνολογικής προόδου και των επιστημονικών ανακαλύψεων και θα επηρεάσουν τις μελλοντικές δραστηριότητες και πολιτικές για την επιστήμη, την τεχνολογία και την καινοτομία (ΕΤΚ).
Αναστάτωση στις κοινωνίες με απροσδιόριστα αποτελέσματα
Ειδικότερα, οι μελλοντικές εξελίξεις στην επιστήμη, την τεχνολογία και την καινοτομία δύνανται να επιταχύνουν, να εντείνουν ή να αντιστρέψουν τη δυναμική των «μεγατάσεων». Όμως μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων . Για παράδειγμα, η πρόοδος που συντελείται στις τεχνολογίες των επικοινωνιών και των μεταφορών αναμενεται να διευκολύνει περαιτέρω την παγκοσμιοποίηση. Η αύξηση των εισοδημάτων θα ωθείται όλο και περισσότερο από τις εξελίξεις στην ΕΤΚ, ενω η μείωση των εκπομπών CO2 θα εξαρτηθεί από την ανάπτυξη νέας και καθαρότερης ενεργειακής τεχνολογίας.
Παράλληλα η βελτίωση της υγείας και η αύξηση του προσδόκιμου ζωής θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την καινοτομία στον τομέα της τεχνολογίας υγείας. Από την άλλη πλευρά, οι νεοεμφανιζόμενες τεχνολογίες ενέχουν αρκετούς κινδύνους και αβεβαιότητες. Πολλές επίσης εγείρουν σημαντικά ζητήματα ηθικής. Οι εξελίξεις στην Επιστήμη, Τεχνολογία και Καινοτομία μπορούν να επιδεινώσουν τις υφιστάμενες ανισότητες χωρίς την προώθηση της καινοτομίας και της απόκτησης δεξιοτήτων. Οι εξελίξεις στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης και της ρομποτικής προκαλούν ανησυχία σχετικά με τις μελλοντικές θέσεις εργασίας.
Το Διαδίκτυο των πραγμάτων και η ανάλυση μαζικών δεδομένων σχετικά με την προστασία της ιδιωτικής ζωής, η τρισδιάστατη εκτύπωση σχετικά με την προσβολή των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας (πειρατεία), η συνθετική βιολογία σχετικά με τη βιοασφάλεια και οι νευροεπιστήμες σχετικά με την ανθρώπινη αξιοπρέπεια είναι ζητήματα που δυνητικά μπορούν να προκαλέσουν αναστάτωση στις κοινωνίες με απροσδιόριστα αποτελέσματα . Ωστόσο, οι νεοεμφανιζόμενες τεχνολογίες προβλέπεται ότι θα έχουν ευρύ αντίκτυπο σε αρκετά πεδία εφαρμογής, και σε πολλές περιπτώσεις η ανάπτυξη και η εκμετάλλευσή τους θα εξαρτηθεί από τις τεχνολογίες «γενικής εφαρμογής». Οι διεπιστημονικές συνεργασίες και η ανάπτυξη δεξιοτήτων μπορούν να συμβάλουν στην περαιτέρω σύγκλιση και το συνδυασμό των τεχνολογιών.
