Νέο θεσμικό πλαίσιο, το οποίο τροποποιεί τέσσερις ισχύουσες οδηγίες της Ε.Ε. που προστατεύουν τα συμφέροντα των καταναλωτών προωθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι πρέσβεις των κρατών-μελών συνήλθαν στην Επιτροπή των Μόνιμων Αντιπροσώπων και συμφώνησαν σχετικά με τη θέση του Συμβουλίου όσον αφορά το νέο σχέδιο οδηγίας, που καλύπτει ευρύ φάσμα θεμάτων.
Όσον αφορά τα διαδικτυακά δικαιώματα, η Οδηγία απαιτεί από ηλεκτρονικούς χώρους πώλησης να ενημερώνουν με σαφήνεια τους καταναλωτές σχετικά με: τις κύριες παραμέτρους που καθορίζουν την κατάταξη των διαφόρων προσφορών, αν η σύμβαση συνάπτεται με έμπορο ή με ιδιώτη, αν ισχύει η νομοθεσία για την προστασία των καταναλωτών και ποιος έμπορος (τρίτος προμηθευτής ή διαδικτυακή αγορά) είναι υπεύθυνος για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των καταναλωτών ως προς τη σύμβαση (όπως το δικαίωμα υπαναχώρησης ή νόμιμης εγγύησης).
Επιπλέον, η οδηγία υποχρεώνει ψηφιακές εφαρμογές, όπως εργαλεία σύγκρισης, καταστήματα εφαρμογών και μηχανές αναζήτησης να επισημαίνουν στους χρήστες τους ποια αποτελέσματα αναζήτησης περιέχουν “αμειβόμενη τοποθέτηση”, δηλαδή πότε τρίτοι καταβάλλουν αμοιβή έναντι υψηλότερης κατάταξης ή “αμειβόμενη προσθήκη”, δηλαδή πότε τρίτοι καταβάλλουν αμοιβή για να συμπεριληφθούν στον κατάλογο των αποτελεσμάτων αναζήτησης. Η προστασία των καταναλωτών αφορά και τις “δωρεάν” ψηφιακές υπηρεσίες, ήτοι ψηφιακές υπηρεσίες για τις οποίες οι καταναλωτές δεν καταβάλλουν χρήματα, αλλά παρέχουν προσωπικά δεδομένα, όπως: αποθήκευση στο νέφος, μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ηλεκτρονικό ταχυδρομείο.
Βάσει της οδηγίας, οι εθνικές αρχές θα έχουν ειδικότερα την εξουσία να επιβάλλουν πρόστιμο έως τουλάχιστον το 4% του κύκλου εργασιών ενός εμπόρου για εκτεταμένες διασυνοριακές παραβιάσεις, όταν εφαρμόζουν την οδηγία περί αθέμιτων εμπορικών πρακτικών, την οδηγία περί δικαιωμάτων των καταναλωτών και την οδηγία περί καταχρηστικών συμβατικών ρητρών. Επίσης, οι εθνικές Αρχές θα έχουν δικαίωμα σε ατομικά μέσα έννομης προστασίας για τους καταναλωτές, όταν βλάπτονται από αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, όπως το επιθετικό μάρκετινγκ, αρκεί τα μέτρα αυτά να είναι αναλογικά και να μην επηρεάζουν την εφαρμογή άλλων μέσων ένδικης προστασίας που διαθέτουν οι καταναλωτές δυνάμει του κοινοτικού ή εθνικού δικαίου.
Επίσης, η νέα οδηγία παρέχει διευκρινίσεις σχετικά με την ελευθερία των κρατών-μελών να θεσπίζουν κανόνες για να προστατεύουν τα νόμιμα συμφέροντα των καταναλωτών, όσον αφορά ορισμένες ιδιαιτέρως επιθετικές ή παραπλανητικές πρακτικές μάρκετινγκ ή πώλησης στο πλαίσιο πωλήσεων εκτός εμπορικού καταστήματος. Παρέχει, τέλος, διευκρινίσεις σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο τα κράτη-μέλη θα πρέπει να αντιμετωπίζουν παραπλανητικές πρακτικές μάρκετινγκ προϊόντων “δύο ποιοτήτων”.
