Το Νοέμβριο του 2014, κι ενώ η πρώτη Ιταλίδα αστροναύτης, Samantha Cristoforetti, έχει φτάσει ήδη στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, δεν προκαλεί εντύπωση το να βρίσκεται μία γυναίκα ανάμεσα στην ομάδα των αστροναυτών μίας αποστολής. Τα πρώτα χρόνια που ξεκίνησε η οργάνωση των διαστημικών ταξιδιών, αυτό, ωστόσο, δεν ήταν κάτι τόσο…αυτονόητο όσο θα έπρεπε.
Παρ’ όλο που, από τις πρώτες στιγμές που τα ταξίδια στο διάστημα άρχισαν να προετοιμάζονται, οι μηχανικοί είχαν θεωρήσει ότι οι γυναίκες θα μπορούσαν να αποτελούν ιδανικούς αστροναύτες (χάρη στο χαμηλότερο, κατά μέσο όρο, βάρος σε σχέση με έναν άνδρα κάτι που σήμαινε λιγότερα καύσιμα για να ξεκινήσει ο πύραυλος και συνολικά ένα… φτηνότερο ταξίδι), για κάποιες το όνειρο δεν έγινε ποτέ πραγματικότητα κι ας πληρούσαν όλες τις προδιαγραφές. Μία από αυτές, η πρώτη Αμερικανίδα που έφτασε κοντά στο ταξίδι αλλά δεν τα κατάφερε, ήταν η Jerrie Cobb, μία πρωτοπόρος γυναίκα με πολλές διακρίσεις ως πιλότος, που πέρασε όλα τα tests των υποψηφίων αστροναυτών, έφτασε μέχρι να γίνει σύμβουλος της NASA, αλλά δε βρέθηκε ποτέ στο Διάστημα. Ας δούμε την ιστορία της…
H Jerrie Cobb γεννήθηκε το 1931 στην Οκλαχόμα και, με την ενθάρυνση του πιλότου πατέρα της, πέταξε για πρώτη φορά με αεροπλάνο στην ηλικία των 12 ετών. Στα 17 της είχε ήδη άδεια χειριστή ιδιωτικού αεροπλάνου, ενώ απέκτησε επαγγελματική άδεια πιλότου στα 18. Ένα χρόνο αργότερα, δίδασκε άνδρες να πετούν, ενώ εκείνη την εποχή, η τριετής σχέση της με το βετεράνο πιλότο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, Jack Ford, έληξε με τραγικό τρόπο, όταν το αεροπλάνο του εξερράγη πάνω από τον Ειρηνικό Ωκεανό. Η διάκριση που υπήρχε τότε μεταξύ ανδρών και γυναικών, που εντάθηκε με την επιστροφή πολλών καταρτισμένων ανδρών πιλότων στη χώρα μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, είχε ως αποτέλεσμα να αναλάβει λιγότερο περιζήτητες θέσεις εργασίας, χωρίς αυτό ωστόσο να την εμποδίσει να πραγματοποιήσει μία λαμπρή καριέρα. Γύρω στα 20 της, έγινε η πρώτη γυναίκα που πέταξε στο Paris Air Show, ονομάστηκε πιλότος της χρονιάς και έλαβε το “Amelia Earhart Gold Medal of Achievement”. Έως την ηλικία των 28 ετών (1959) ήταν πιλότος και διαχειριστής της Aero Design and Engineering Company, ενώ το 1960 είχε φτάσει τις 7.000 ώρες πτήσης και είχε λάβει τρία ρεκόρ αεροπορίας. Το 1961, έγινε σύμβουλος του διαστημικού προγράμματος της NASA, την οποία εγκατέλειψε τρία χρόνια αργότερα για να βρεθεί στις ζούγκλες του Αμαζονίου, όπου πέρασε τις επόμενες τέσσερις δεκαετίες της ζωής της ως πιλότος, μεταφέροντας φαγητό, ιατρική περίθαλψη και άλλη βοήθεια.
Η Jerrie Cobb και το όνομά της έμεινε, ωστόσο, στην ιστορία στην ιστορία για κάτι που (δυστυχώς) δεν πέτυχε. Θα μπορούσε να ήταν η πρώτη γυναίκα στο διάστημα. Γιατί όμως δεν τα κατάφερε;
Πίσω στο 1958, ο φυσίατρος Randy Lovelace ήταν εκείνος που είχε αναλάβει το σχεδιασμό και τη διεξαγωγή μίας σειράς εξετάσεων, ώστε να επιλεγούν οι πρώτοι αστροναύτες του προγράμματος Mercury. Το τελικό group, οι Mercury 7 όπως ονομάστηκαν, επιλέχθηκαν το 1959 και ήταν και οι επτά άνδρες, πιλότοι της πολεμικής αεροπορίας. Ανάμεσά τους δεν υπήρχε κάποια γυναίκα, καθώς αυτό δεν επιτρεπόταν, ο Lovelace ωστόσο την ίδια χρονιά ανέπτυξε ένα “ιδιωτικό” πρόγραμμα, μία εκστρατεία για γυναίκες πιλότους, με την πεποίθηση ότι θα μπορούσαν να γίνουν εκπαιδευόμενοι αστροναύτες όπως ακριβώς και οι άνδρες. Η πρώτη γυναίκα πιλότος που προσκάλεσε σε αυτό ήταν η Jerrie Cobb, η οποία κατάφερε να περάσει τις τρεις φάσεις δοκιμών του Lovelace, τις ίδιες ακριβώς που είχαν περάσει και οι άνδρες αστροναύτες, αποδεικνύοντας ότι ήταν το ίδιο -και σε κάποιες περιπτώσεις περισσότερο- ικανή από τους άνδρες συναδέλφους της, καθώς βρέθηκε στο 2% των κορυφαίων υποψηφίων.
Μετά από αυτό, Lovelace και Cobb επέλεξαν 19 γυναίκες πιλότους, τις οποίες υπέβαλαν στους ίδιους ελέγχους. Οι δοκιμές για το πρόγραμμα First Lady Astronaut Trainees (FLAT) ήταν εξαντλητικές. Δεδομένου ότι κανείς δεν ήξερε τι θα μπορούσε να προκαλέσει η μηδενική βαρύτητα στο ανθρώπινο σώμα, ο Lovelace δοκίμαζε ό,τι μπορούσε να σκεφτεί. Μία γυναίκα, η Wall Fank, θυμάται ότι η πιο επώδυνη διαδικασία ήταν να δεχθεί παγωμένο νερό στο αυτί της για 20 δευτερόλεπτα, το οποίο προκαλούσε ένα αίσθημα ιλίγγου. (Ο στόχος ήταν να καθοριστεί πόσο γρήγορα μπορούν οι αστροναύτες να επανακτήσουν τον έλεγχο σε περίπτωση ενός δύσκολου περιστατικού στο διάστημα). Σε ένα άλλο τεστ, χρησιμοποιήθηκε μία δεξαμενή σε ένα σκοτεινό δωμάτιο, όπου οι γυναίκες έπρεπε να παραμείνουν για όσο χρονικό διάστημα μπορούσαν χωρίς να αισθανθούν άβολα ή κλειστοφοβικά ή να έχουν παραισθήσεις.
13 από αυτές κατάφεραν τελικά να περάσουν τις δοκιμές του προγράμματος, που, ωστόσο, δεν είχε την έγκριση της NASA, και δεν προχώρησε παρά τις προσπάθειες. Οι Jerrie Cobb, Wally Funk, Irene Leverton, Myrtle “K” Cagle, Janey Hart, Gene Nora Stumbough (Jessen), Jerri Sloan (Truhill), Rhea Hurrle (Woltman), Sarah Gorelick (Ratley), Bernice “B” Trimble Steadman, Jan Dietrich, Marion Dietrich και Jean Hixson, οι “θρυλικές” γυναίκες του “Mercury 13” δεν πήγαν ποτέ στο διάστημα, καθώς ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Dwight D. Eisenhower, επέμενε ότι οι αστροναύτες θα έπρεπε να είναι πιλότοι της πολεμικής αεροπορίας και οι γυναίκες δεν μπορούσαν να έχουν μία τέτοια θέση εκείνη τη χρονική στιγμή. Η Cobb έφτασε λοιπόν να γίνει έως και σύμβουλος της NASA, όχι όμως και αστροναύτης….
Μαζί με κάποιες άλλες από τις γυναίκες της αποστολής, προχώρησαν την υπόθεση έως και το Κογκρέσο. Επειδή, ωστόσο, τα tests τους ολοκληρώθηκαν στο πλαίσιο ενός προγράμματος που δε σχετιζόταν επίσημα με τη NASA, το Κογκρέσο δεν υποστήριξε το αίτημά τους και η υπόθεση έκλεισε. Ποια ήταν η ειρωνεία; Ότι την ίδια χρονιά που η Cobb κατέθετε για το ζήτημα, η Ρωσία έστελνε στο διάστημα την πρώτη γυναίκα αστροναύτη, Valentina Tereshkova… Όσο για τη NASA, δέχθηκε γυναίκες στο πρόγραμμα αστροναυτών της μόλις το 1978 και, το 1983, η Sally Ride έγινε η πρώτη Αμερικανίδα που έφτασε τελικά στο διάστημα.
Η ιστορία της Jerrie Cobb, αλλά και των υπόλοιπων γυναικών που θέλησαν να γίνουν οι πρώτες Αμερικανίδες που θα φτάσουν στο διάστημα, μαζί με τις μετέπειτα γυναίκες που έλαβαν από αυτές την “έμπνευση” και κατάφεραν τελικά να πραγματοποιήσουν το όνειρο, ξεδιπλώνεται στο βίντεο που ακολουθεί, το ντοκιμαντέρ “MAKERS: Women in Space”, το οποίο είναι το τρίτο μίας σειράς από έξι πολύ ενδιαφέροντα ντοκιμαντέρ για γυναίκες πρωτοπόρους. Δείτε το εδώ…
