Μία έκθεση που δημοσιεύτηκε το 2010 και η οποία υποστηρίζει ότι τα έθνη με υψηλό δημόσιο χρέος οδηγούνται σε αρνητική ανάπτυξη, είχε χρησιμοποιηθεί πάρα πολλές φορές ως αναφορά από διάφορους αναλυτές και πολιτικούς για να δικαιολογήσουν την ανάγκη των μέτρων λιτότητας. Μόνο που αποκαλύφθηκε πως η έκθεση αυτή και τα αποτελέσματά της, είχαν βασιστεί σε ένα πάρα πολύ απλό λάθος: ένα κακό υπολογισμό στο Excel.
Διαβάζουμε στο Ars Technica το δημοσίευμα με τίτλο: «Microsoft Excel: η καταστροφή των οικονομιών του κόσμου;», στο οποίο περιγράφεται η μελέτη των Carmen Reinhart και Kenneth Rogoff με τίτλο «Ανάπτυξη στην εποχή του χρέους». Η μελέτη αυτή, (μπορείτε να δείτε εδώ τουλάχιστον τα Αμερικανικά μέσα που έχουν αναφερθεί σε αυτή και να αναζητήσετε πολλά αντίστοιχα Ευρωπαϊκά και Ελληνικά) συνδέει το υψηλό δημόσιο χρέος με τον αρνητικό ρυθμό ανάπτυξης. Σύνδεση που χρησιμοποιήθηκε από πολλούς συντηρητικόυς (και όχι μόνο) πολιτικούς προκειμένουν να πείσουν τους πολίτες τους για την αναγκαιότητα αρκετών μέτρων λιτότητας.
Η σύνδεση αυτή είχε και πολλούς πολέμιους καθώς, οικονομολόγοι όπως ο Πολ Κρούγκμαν υποστηρίζουν πως η σύνδεση είναι αντίστροφη: η χαμηλή ανάπτυξη οδηγεί στο υψηλό δημόσιο χρέος. Αλλά αυτή δεν είναι μία συζήτηση που θα κάνουμε εμείς.
Εμείς, θα σας πούμε γι αυτό που εντόπισαν οι Thomas Herndon, Michael Ash και Robert Pollin, από το πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης. Οι επιστήμονες αυτοί, προσπάθησαν να αναπαράγουν το αποτέλεσμα της έκθεσης των Reinhart και Rogoff με δικά τους δεδομένα, αλλά δεν τα κατάφερναν. Έτσι, απευθύνθηκαν στους τελευταίους για να τους προμηθεύσουν με τα δικά τους φύλλα εργασίας Excel και να δουλέψουν πάνω σε αυτά. Τα αποτελέσματα της μελέτης των επιστημόνων του πανεπιστημίου της Μασαχουσέτης, δημοσιεύονται στην έκθεση με τίτλο «Το συνεχόμενο δημόσιο χρέος, πνίγει την οικονομική ανάπτυξη; Μία κριτική στους Reinhart και Rogoff” και θα την δείτε δημοσιευμένη εδώ.
Όπως φαίνεται, η έκθεση των Reinhart και Rogoff, περιείχε ένα μικρό λάθος στο Excel. Στο φύλλο εργασίας που έπρεπε να υπολογίσουν τις μέσες τιμές 20 χωρών, από τη γραμμή 30 έως τη γραμμή 49, υπολότισαν μόνο 15 χώρες, από τη γραμμή 30 έως τη γραμμή 44. Έχει συμβεί σε όλους μας, έτσι;
Επίσης, το ζεύγος επιστημόνων επέλεξε να μην συμπεριλάβει στοιχεία από κάποιες χώρες την αμέσως επόμενη περίοδο από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, χωρίς κανείς να γνωρίζει τον λόγο. Αλλά και η 19ετία μεταξύ 1946 και 1964 στη Μεγάλη Βρετανία όταν η αναλογία χρέους προς ακαθάριστο προϊόν ήταν μεγαλύτερη του 90% και η ανάπτυξη ήταν κατά μέσο όρο 2,4%, «μπερδεύτηκε» με μία περίοδο 1 έτους στη Νέα Ζηλανδία που το χρέος έφτανε και πάλι το 90%, αλλά η ανάπτυξη είχε αρνητικό πρόσημο στο -7,6, για λόγους που δεν είναι σαφείς, αλλά μπορούν να εξεταστούν.
Οι σωστές πράξεις σε αυτές τις τρεις διαφοροποιήσεις στα φύλλα εργασίας Excel όμως, αποδεικνύει ότι το επιχείρημα των Reinhart και Rogoff για την ανάγκη επιβολής μέτρων λιτότητας σε χώρες με υψηλό δημόσιο χρέος προκειμένου να μην έχουν αρνητική ανάπτυξη, αποδυναμώνεται δραστικά. Αν και η ανάπτυξη είναι μεγαλύτερη σε χώρες που έχουν δημόσιο χρέος μικρότερο του 30% του ΑΕΠ τους, στις περιπτώσεις χωρών που έχουν δημόσιο χρέος μεγαλύτερο του 90% του ΑΕΠ, το ποσοστό ανάπτυξης δεν είναι -0,1 όπως υποστηρίζουν οι Reinhart και Rogoff, αλλά 2,2%.
Άρα, το επιχείρημα ότι τα υψηλά ποσοστά χρέους θα πρέπει να αποφεύγονται, αλλά και η υποστήριξη της αναγκαιότητας μέτρων λιτότητας προκειμένου να υπάρχει ανάπτυξη, εξατμίζονται.
Σίγουρα, δεν μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι οι πολιτικοί και διάφοροι άλλοι φορείς, βάσισαν τις αποφάσεις τους σε αυτή τη μελέτη και δεν την χρησιμοποίησαν απλά για να δικαιολογήσουν τις αποφάσεις τους, αποφάσεις τις οποίες πληρώνει όλη η υφήλιος.
Αλλά σε κάθε περίπτωση, πριν δημοσιεύσεις κάτι που ξέρεις ότι θα επηρεάσει τις τύχες αυτού του κόσμου και την καθημερινότητα όλων μας, τσέκαρε δύο φορές τις συναρτήσεις στο Excel. Και μην το ρίξεις στο Excel ότι φταίει για την παγκόσμια οικονομία και τα μέτρα λιτότητας που μας έχουν ρίξει στην ανεργία και την ανέχεια. Ρίξε το όμως στους ανθρώπους που προσπαθούσαν να σε πείσουν με αμφίβολους αριθμούς και συναρτήσεις για κάτι που πολλοί θεώρησαν παράλογο. Πως το υψηλό χρέος οδηγεί σε αρνητική ανάπτυξη και όχι το αντίστροφο.
Διαβάστε το πολύ ενδιαφέρον άρθρο του Ars Technica, εδώ.
