Μια νέα πρόταση που ενδέχεται να αλλάξει σημαντικά το τοπίο των online αγορών στην Ευρώπη ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή: προτείνεται η επιβολή τέλους ύψους 2 ευρώ για κάθε μικρό πακέτο που εισέρχεται στην ΕΕ, με στόχο την ενίσχυση των τελωνειακών ελέγχων και την αντιμετώπιση της αυξανόμενης πίεσης από τις ασιατικές πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου.
Το τέλος δεν θα επιβαρύνει άμεσα τους καταναλωτές, αλλά θα καλύπτεται από τις ίδιες τις πλατφόρμες, όπως δήλωσε ο Επίτροπος Εμπορίου της ΕΕ, Μάρος Σέφκοβιτς, μιλώντας ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις Βρυξέλλες. «Μιλάμε για 2 ευρώ ανά δέμα, πληρωτέο από την πλατφόρμα», υπογράμμισε χαρακτηριστικά. Αν και το τέλος αφορά όλα τα μικρά δέματα από τρίτες χώρες, η στοχοποίηση είναι ξεκάθαρη: Shein, Temu και άλλες πλατφόρμες που αποστέλλουν καθημερινά εκατομμύρια προϊόντα χαμηλής αξίας στους Ευρωπαίους καταναλωτές.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε η Επιτροπή, μόνο το 2023 εισήχθησαν στην Ευρώπη περίπου 4,6 δισεκατομμύρια μικροδέματα. Η τεράστια αυτή ποσότητα, σε συνδυασμό με τις ελάχιστες ή καθόλου τελωνειακές χρεώσεις, έχει προκαλέσει ανησυχία για απώλειες εσόδων, αθέμιτο ανταγωνισμό, αλλά και ελλιπείς ελέγχους ασφάλειας και ποιότητας. Οι Βρυξέλλες βλέπουν το μέτρο αυτό ως προληπτικό φράγμα απέναντι σε ένα ενδεχόμενο «κύμα» μεταφοράς των δραστηριοτήτων των κινεζικών πλατφορμών προς την Ευρώπη. Η ανησυχία έχει ενταθεί, καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες προχωρούν σε αύξηση δασμών σε κινεζικά προϊόντα, ωθώντας πολλές εταιρείες να εξετάσουν ως εναλλακτικό στόχο την ευρωπαϊκή αγορά. Το θέμα δεν ήρθε από το πουθενά. Ήδη από τα τέλη Απριλίου, η Γαλλία είχε καταθέσει επίσημα πρόταση για την καθιέρωση ενός «τέλους διαχείρισης» ανά μικρό πακέτο που εισάγεται στην ΕΕ, επικαλούμενη τους ίδιους λόγους: χρηματοδότηση τελωνειακών ελέγχων και αντιμετώπιση του φαινομένου των φθηνών εισαγωγών χωρίς επαρκή εποπτεία.
Αν και το τέλος προτείνεται να πληρώνεται από τις πλατφόρμες, είναι πολύ πιθανό αυτό το κόστος να μετακυλιστεί έμμεσα στους καταναλωτές, είτε με αυξημένες τιμές είτε με πρόσθετες χρεώσεις στα έξοδα αποστολής. Επιπλέον, σε συνδυασμό με ήδη υφιστάμενους τελωνειακούς κανόνες, η ευκολία και το χαμηλό κόστος των αγορών από Ασία ίσως να πάψει να είναι τόσο «δελεαστικά» όσο μέχρι σήμερα. Η πρόταση της Κομισιόν δεν έχει ακόμα εγκριθεί. Θα ακολουθήσουν διαβουλεύσεις με τα κράτη-μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ενώ ενδέχεται να υπάρξουν τροποποιήσεις, εξαιρέσεις ή αλλαγές στον μηχανισμό εφαρμογής του μέτρου.
Πάντως, το μήνυμα είναι σαφές: η Ευρώπη δεν θέλει να γίνει ο νέος «παράδεισος» για τις φθηνές εισαγωγές χωρίς επαρκή έλεγχο – και είναι έτοιμη να χρησιμοποιήσει εργαλεία πολιτικής για να το αποτρέψει.
