Το ότι τα έντυπα αργοπεθαίνουν και ο ηλεκτρονικός Τύπος τα αντικαθιστά μέρα με τη μέρα, είναι κάτι το γνωστό πλέον και φυσικά δεν έγινε σήμερα κάτι που να αλλάξει αυτή την κατάσταση. Δώθηκε όμως μια αφορμή να επιβεβαιωθεί για ακόμη μια φορά το πόσο μικρή είναι η αξία των παραδοσιακών μέσων ενημέρωσης στο παγκόσμιο “χρηματιστήριο”, σε σχέση με τις νέες, σύγχρονες, ηλεκτρονικές υπηρεσίες που βρίσκουν το δρόμο τους μέσα από τις οθόνες του υπολογιστή, του smartphone, του tablet μας.
Όπως ήδη διαβάσατε στο Digital Life, ο ιδρυτής και CEO της Amazon, Jeff Bezos ανακοίνωσε την εξαγορά της Washington Post έναντι 250…ψωροεκατομμυρίων δολλαρίων. Το ποσό είναι όντως μικρό και μάλλον ευτελές, αν αναλογιστούμε πόσο θα ήταν το τίμημα της εξαγοράς κάποια στιγμής στα μέσα των 90s ή έστω στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας. Όταν το Internet δεν είχε ακόμα κυριεύσει τις ζωές μας και τα Kindle ήταν σενάριο επιστημονικής φαντασίας για τους περισσότερους χρήστες.
Με τα 250 μύρια ο Bezos αγοράζει ένα έντυπο μέσο που υφίσταται από το 1877, που σύνδεσε το όνομά του με το σκάνδαλο του Watergate και που αποτελεί ζωντανή “ιστορία” για τις ΗΠΑ αλλά και τον Ημερήσιο Τύπο. Ωστόσο, η Washington Post έχει περιέλθει σε δεινή θέση τα τελευταία χρόνια, καθώς παρά τις φιλότιμες προσπάθειες της οικογένειας Graham (στην οποία ανήκε εδώ και 80 έτη), δεν κατάφερνε να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της σημερινής ενημέρωσης και διαρκώς αιμορραγούσε: 7% μειωμένες πωλήσεις μόνο εντός του 2013 και 44% μειωμένα έσοδα από το 2007. Νούμερα απαισιόδοξα, αν και μάλλον καλύτερα από αυτά άλλων έντυπων μέσων που κατρακυλούν καθημερινά.
Νομίζω πως μπορούμε με σχετική ασφάλεια να πούμε ότι οι Grahams, όσο και αν αγαπούσαν την εφημερίδα, δε θα κατάφερναν να τη σώσουν σε βάθος χρόνου. Όσοι, λοιπόν, θεωρείτε άσχημη εξέλιξη αυτή την εξαγορά, μήπως να το ξανασκεφτείτε; Ο Bezos δίνει λίγα από τα λεφτά του (σ.σ. η εξαγορά έγινε στο όνομά του και όχι για λογαριασμό της Amazon) για να αναλάβει ένα προσωπικό στοίχημα. Ένα στοίχημα που αν του “βγεί” τότε σίγουρα θα τον κάνει πλουσιότερο κατά πολλά εκατομμύρια περισσότερα απ’όσα έδωσε και πιθανόν να αλλάξει πολλά στο χώρο της ενημέρωσης. Γιατί αν βρεί μια αποδοτική φόρμουλα για τη μετατροπή μιας παραδοσιακής εφημερίδας που ήταν καταδικασμένη σε αφανισμό, σε ένα σύγχρονο μέσο ενημέρωσης που θα κερδίσει τον μέσο αναγνώστη του σήμερα, τότε θα μπορεί να βροντοφωνάξει “Εύρηκα!”. Και όλοι θα του βγάλουμε το καπέλο…και πολλοί θα σπεύσουν να ακολουθήσουν στο δρόμο που χάραξε.
“There will of course be change at The Post over the coming years. That’s essential and would have happened with or without new ownership. The Internet is transforming almost every element of the news business: shortening news cycles, eroding long-reliable revenue sources, and enabling new kinds of competition, some of which bear little or no news-gathering costs. There is no map, and charting a path ahead will not be easy. We will need to invent, which means we will need to experiment.”
Το απόσπασμα από την επιστολή του Bezos στους εργαζομένους της Washington Post καθιστά σαφές ότι πρόκειται περισσότερο για ένα πείραμα και όχι για μια τυπική εξαγορά. Ναι, θα γίνουν “πειραματόζωα” υπό μία έννοια, όμως καλύτερα αυτό, παρά καταδικασμένοι να ηττηθούν. Ο Τύπος έχει πεθάνει προ πολλού και αναγεννάται από τις στάχτες του με μια νέα μορφή, με e-ink αντί για μελάνι, με pixels και οθόνες αντί για χαρτί, με πλήκτρα αντί για μολύβια. Όμως ο χαρακτήρας και οι αξίες του πρέπει να παραμείνουν οι ίδιες. Δεν αλλάζει η ουσία της ενημέρωσης, μόνο ο τρόπος. Και δυστυχώς αυτή η “αμεσότητα” που επικρατεί λόγω του Internet, τα διαρκή updates και ο αδιάκοπος αγώνας να προλάβεις τον ανταγωνισμό που έχει πληθύνει απίστευτα, οδηγεί σε μια ενημέρωση ελλιπή, διάτρητη και “στεγνή”. Στεγνή από άποψη, προσωπικές νότες, έρευνα και πάθος.
Ευχόμαστε η “νέα εποχή” της ενημέρωσης να είναι καλύτερη από την προηγούμενη και τα σύγχρονα μέσα να αξιοποιηθούν προς όφελος της ποιότητας και της ουσίας, όχι της ποσότητας και του εντυπωσιασμού. Και ελπίζουμε ο Jeff Bezos και ο κάθε Jeff Bezos να έχει το ίδιο όραμα.
