Ηθοποιός αλλά και… εφευρέτης, η Hedy Lamarr, μία ξεχωριστή γυναίκα για την εποχή της, θα έκλεινε χθες, αν βρισκόταν στη ζωή, τα 100 χρόνια της, μία ευκαιρία να «εορταστεί» η συνεισφορά της στον τομέα των ασύρματων επικοινωνιών, σε σημείο να θεωρείται εμπνεύστρια μίας τεχνολογίας που θεωρείται από πολλούς ως υπόβαθρο για το σημερινό… Wi-Fi.
Γεννημένη στις 9 Νοεμβρίου του 1914 στη Βιέννη, ως Hedwig Eva Maria Kiesler, από μητέρα πιανίστα και πατέρα διευθυντή τράπεζας, ξεκίνησε την καριέρα της ως ηθοποιός στη Γερμανία, μία καριέρα που κορυφώθηκε με την «αμφιλεγόμενη» συμμετοχή της στην ταινία «Ecstasy» το 1933. Η ταινία έκανε αίσθηση χάρη στις γυμνές σκηνές, αλλά και τα κοντινά πλάνα του προσώπου της Lamarr με ζωγραφισμένη την έκφραση της ηδονής. Ήταν, μάλιστα, μία από τις πρώτες ηθοποιούς που υποκρίθηκαν οργασμό στη μεγάλη οθόνη και αποκάλυψαν το στήθος τους σε μια ταινία ευρείας διανομής.
Λιγότερο γνωστή, ιδιαίτερα σημαντική ωστόσο ήταν η συμβολή της στον τομέα της τεχνολογίας, καθώς υπήρξε συν-εφευρέτης μίας πρώτης μορφής των μεθόδων διασποράς φάσματος με εναλλαγή συχνοτήτων, βασικής τεχνολογίας για τις ασύρματες επικοινωνίες του σήμερα.
Η Lamarr πήρε το «βάπτισμα του πυρός» στον τομέα της εφαρμοσμένης επιστήμης, όταν παντρεύτηκε τον κατά πολύ μεγαλύτερό της, Friedrich Mandl, κατασκευαστή οπλικών συστημάτων ο οποίος συνεργαζόταν με τις δυνάμεις του Άξονα. Καθώς ήταν ιδιαίτερα κτητικός, ο Mandl φέρεται πως της απαγόρευε να λαμβάνει μέρος σε ταινίες και την κρατούσε στο σπίτι. Λέγεται μάλιστα ότι αγόρασε όσο πιο πολλές κόπιες της ταινίας «Ecstasy» μπορούσε, προκειμένου να τις καταστρέψει λόγω των γυμνών σκηνών της συζύγου του, ενώ απαιτούσε από εκείνη να τον συνοδεύσει στις συναντήσεις με τους συνεργάτες του, όπου συζητούσαν στρατιωτικές τεχνολογίες.
Μετά το διαζύγιο, η Lamarr βρέθηκε στο Hollywood ακολουθώντας μία σημαντική καριέρα με συμμετοχή της σε πολλές δημοφιλείς ταινίες. Ανάμεσα σ’ αυτές περιλαμβάνονται τα Algiers (1938), White Cargo (1942) και Tortilla Flat (1942), ενώ μεγαλύτερη επιτυχία της υπήρξε ο ρόλος της Δαλιδά στο Samson and Delilah (1949). Εκείνα τα χρόνια, πραγματοποιήθηκε και η γνωριμία της με το συνθέτη, συγγραφέα και εφευρέτη George Antheil, που επέκτεινε τις τεχνολογικές της αναζητήσεις και ξύπνησε τα αντιναζιστικά της αισθήματα που ήταν, σε κάθε περίπτωση, έντονα. Η πρόκληση της καθοδήγησης μιας τορπίλης, ενός βασικού όπλου του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, μέσω ραδιοσυχνοτήτων, καθώς και η θωράκιση του σήματος από παρεμβολές του εχθρού ήταν μεγάλη, έτσι οι δυο τους με αυτό το σκοπό ανέπτυξαν μία σχετική πρόταση, αρκετά καινοτόμα για την εποχή της. Η συσκευή αναπήδησης συχνοτήτων (frequency hopping) «Secret Communications System» χρησιμοποιούσε κυλίνδρους πιάνου, προκειμένου να εναλλάσσει ένα σήμα μεταξύ 88 διαφορετικών συχνοτήτων, με απώτερο σκοπό την απόκρυψη των τηλεκατευθυνόμενων τορπιλών από τα εχθρικά ραντάρ και τη μείωση της πιθανότητας παρεμβολών.
Για την εφεύρεσή τους έλαβαν στις 11 Αυγούστου του 1942 αμερικανικό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, αλλά η τεχνική τους δεν «υιοθετήθηκε» ποτέ από το στρατό κατά τη διάρκεια του πολέμου. Το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας ήρθε ξανά στην επιφάνεια κατά τη δεκαετία του ’50 και εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στα ’60s, οπότε και υπήρξε η βάση για τη σύγχρονη τεχνολογία της διασποράς φάσματος που χρησιμοποιείται στις μέρες μας, από τα ασύρματα τηλέφωνα έως τις ασύρματες ευρυζωνικές συνδέσεις.
Η εφεύρεση αυτή, βέβαια, δεν ήταν η πρώτη της, καθώς η Lamarr είχε προηγουμένως πειραματιστεί, μεταξύ άλλων, και δημιουργώντας κύβους με γεύση κόλα για σπιτικά αναψυκτικά, ως ένα ανήσυχο πνεύμα που, πέρα από την καριέρα και την ομορφιά της, είχε και άλλου τύπου αναζητήσεις. Η ίδια, όμως, έχει γίνει γνωστή και ως το κορίτσι του Corel. Αναγνωρίζετε τη μορφή της σε αυτή τη συσκευασία;
Για αρκετά χρόνια, ξεκινώντας από το 1997, τα κουτιά της σουίτας Corel Draw είχαν στο εξώφυλλο μία εικόνα της Lamarr, επεξεργασμένης ως γραμμικό σχέδιο με το λογισμικό. Η εικόνα κέρδισε έναν ετήσιο διαγωνισμό της Corel το 1996 και η ιστορία θέλει τη Lamarr να μηνύει αργότερα την Corel για τη χρήση της, με την εταιρεία να σημειώνει ότι η ηθοποιός δεν κατέχει τα δικαιώματά της. Τα δύο μέρη ήρθαν σε συμβιβασμό το 1998.
Η Hedy Lamarr πέθανε στις 19 Ιανουαρίου του 2000, σε ηλικία 85 ετών. Έχει αποκτήσει το δικό της αστέρι Hollywood Hall of Fame, αλλά και μία θέση στο Inventor’s Hall of Fame το 2014, ένας συνδυασμός αναμφίβολα, ξεχωριστός, όπως ήταν άλλωστε και η ίδια…
