Αναρωτιέσαι κι εσύ καμιά φορά πώς οι μανάδες μας και οι γιαγιάδες μας θυμόντουσαν γιορτές, γενέθλια, νούμερα τηλεφώνων από όλο το σόι κι εσύ σήμερα μετά βίας θυμάσαι τον αριθμό του κινητού σου; Νιώθεις ότι δεν μπορείς με τίποτα να απομνημονεύσεις απλές πληροφορίες της καθημερινότητάς σου και ότι πολύ συχνά ξεχνάς; Στην ψηφιακή εποχή, βομβαρδιζόμαστε συνεχώς με πληροφορίες, από μηνύματα και email μέχρι ειδοποιήσεις μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Τα κινητά μας τηλέφωνα έχουν γίνει προεκτάσεις του εαυτού μας, αποθηκεύοντας κρίσιμα δεδομένα όπως επαφές, χρονοδιαγράμματα, ακόμη και τις σκέψεις μας με τη μορφή σημειώσεων και υπενθυμίσεων. Ενώ αυτές οι συσκευές έχουν αναμφίβολα κάνει τη ζωή μας πιο βολική, έχουν επίσης προκαλέσει ένα φαινόμενο γνωστό ως «ψηφιακή αμνησία».
Τί είναι η ψηφιακή αμνησία;
Η ψηφιακή αμνησία αναφέρεται στην αυξανόμενη τάση μας να ξεχνάμε πράγματα που κανονικά θα θυμόμασταν, χάρη στην υπερβολική εξάρτησή μας από ψηφιακές συσκευές για την αποθήκευση πληροφοριών για εμάς. Αυτό το φαινόμενο δεν είναι απλώς να ξεχάσουμε πού τοποθετήσαμε τα κλειδιά μας ή το όνομα ενός γνωστού μας. Επεκτείνεται στο να ξεχάσουμε βασικές δεξιότητες ζωής και πληροφορίες που κάποτε γνωρίζαμε απ’ έξω.
Ο βασικός υπαίτιος είναι το κινητό μας
Η ευθύνη για την ψηφιακή αμνησία πέφτει σε μεγάλο βαθμό στα κινητά μας τηλέφωνα. Αυτά τα εύχρηστα gadget έχουν γίνει ο εξωτερικός μας εγκέφαλος, αποθηκεύοντας αριθμούς τηλεφώνου, διευθύνσεις, ακόμη και κωδικούς πρόσβασης. Ως αποτέλεσμα, δεν αισθανόμαστε πλέον την ανάγκη να δεσμεύσουμε αυτές τις πληροφορίες στη μνήμη μας. Γιατί να ταλαιπωρούμαστε όταν είναι μόλις λίγα κλικς μακριά, στις οθόνες μας;
Τί λένε οι έρευνες;
Ωστόσο, αυτή η εξάρτηση από τις ψηφιακές συσκευές έχει κόστος. Μελέτες έχουν δείξει ότι το να βασιζόμαστε σε εξωτερικές πηγές για πληροφορίες μπορεί να αποδυναμώσει τις γνωστικές μας ικανότητες. Γινόμαστε λιγότερο επιδέξιοι στην ανάκληση γεγονότων, στην επίλυση προβλημάτων, ακόμη και στην πλοήγηση στο περιβάλλον μας. Στην ουσία, αναθέτουμε τη σκέψη μας σε εξωτερικούς συνεργάτες δηλαδή στα smartphone μας.
Συνειδητή προσπάθεια
Για την καταπολέμηση της ψηφιακής αμνησίας, είναι απαραίτητο να επιτευχθεί μια ισορροπία μεταξύ της άνεσης των ψηφιακών συσκευών μας και των νοητικών μας ικανοτήτων. Ενώ τα κινητά τηλέφωνα είναι αναμφισβήτητα πολύτιμα εργαλεία, θα πρέπει να καταβάλουμε συνειδητή προσπάθεια να εκπαιδεύουμε τον εγκέφαλό μας, να ασκήσουμε τις αναμνήσεις μας και να μειώσουμε την εξάρτησή μας από εξωτερικές πηγές πληροφοριών. Με αυτόν τον τρόπο, μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι δεν θα ξεχάσουμε τις βασικές γνώσεις και δεξιότητες που μας κάνουν αυτό που είμαστε.
